لیستریوز( listeriosis )

این بیماری دراثر باکتریی بنام لیستریامونوسیتوژنز بوجود آمده و در بسیاری از انواع پرندگان و پستانداران ایجاد عوارض می کند . ولی در بین پرندگان , کبوتر نسبت به این بیماری حساس تر است . انسان نیز نسبت به این باکتری حساس بوده و گاهی دچار مننژیت می شود . معمولا باکتری از راه دهان وارد بدن شده و بیماریزا می گردد . خوشبختانه نسبت به انواع ضدعفونی کننده های رایج حساس می باشد و به سرعت از بین می رود . این بیماری در شکل حاد موجب تلف شدن پرنده ظرف مدت یک تا دو روز می شود . در مواقعی که دوره بیماری طولانی تر می شود , عوارض عصبی مانند لرزش و پیچش گردن و فلجی نیز بروز می کند .

عفونت استرپتوکوکی ( streptococcus infections )

عامل آن باکتری استرپتوکوکوس می باشد و در همه جا حتی گرد و غبار موجود در هوا نیز وجود دارد و معمولا در مواقعی که عفونتهای ویروسی و یا سایر بیماری ها پرنده را ضعیف کند بعنوان یک میکروب فرصت طلب موجب بیماری میگردد . اکثرا در طول دوران جنینی و یا ده روز اول پس از خروج جوجه از تخم موجب تلفات می گردد. به ندرت نیز در پرندگان مسن تر ایجاد بیماری می کند  در بین پرندگان و پستانداران مشترک می باشد ولی به طور کلی در پرندگان اهمیت کمتری دارد .
علائم بیماری متفاوت بوده و عوارض مختلفی ایجاد می کند . مثل آبسه های پوستی - زخمهای چرکی - آندوکاردیت وجتاتیو بر روی دریچه های قلب - تورم مفاصل - لنگش و بالاخره آبسه کف پایی . گاهی میکروب وارد خون شده و در طی یک یا دو روز موجب مرگ سریع همراه با عوارضی همچون افزایش تعداد تنفس در ساعات پایانی عمر پرنده - پف کردن - اسهال و بستن چشم ها می شود . در کبوتر ممکن است تلفات خیلی زیاد باشد . بعضی وقت ها پرنده دچار عوارض عصبی و افزایش تحرک می شود و به نظر هیجان زده می آید , به طوری که خودش را به اطراف زده و در اثر جراحات بوجود آمده و یا ضربه و خونریزی داخلی تلف می گردد .

درمان سنتی بیماری کله گیجا(سر کجی کفتر)

خیلی وقت ها بیماری کله گیجه با نیوکاسل اشتباه گرفته می شود .

وقتی شما یک کفتر را در جایی کوچک میگذارید و او به جای کوچک عادت ندارد کله گیجا میگیرد که برای خودم چندین بار این دلیل اثبات شده است بعضی ها هم میگویند بیماری نیو کاسل است(که من در قسمته زیر برای اون کفترایی که در جایی کوچک بوده اند راه حل را نوشته ام)البته بر اثر ضربه به سر نیز این اتفاق می افتد مثلا وقتی شما میخواهید یک کبوتر را از روی بام با طور صید(شکار)کنید که احتمال ضربه خوردن به سر زیاد است.احتمال دچار شدن به کله گیجا بسیار است.مخصوصا که اگر کبوتر جوجه باشد و برای بار اول به این شکل ناگهانی و سریع صید میشود(بر اثر ضربه ناگهانی)

1.شما باید هر موقع این بیماری را مشاهده کردید بلافاصله کفتر مریض خود را از سایرین جدا کنید(چون اگر کبوتران دیگر اورا بزنند مریضی آن بیشتر میشود)

2. در 4 روز اول بیماری فقط به آن نخود بدهید و در آخر کمی سیر(نخود ها را قبل از وارد کردن در ظرف آب به خوبی بشویید).نخود ها را در درون ظرف آبی قرار داده و وقتی ملایم شد دهن او را باز کنید و یکذره یکذره وارد دهنش کنید(مواظب باشید خفه اش نکنید یکذره یکذره)کمی سیر نیز در آخر بدهید.بعد از دادن نخودها آب نیز بدهید(بهتر است از همان آبی که نخود ها درون آن بوده اند استفاده کنید).مقدار غذا دادن شما بستگی به(شکم)کبوتر شما دارد. همیشه سعی کنید غذای آن (بعد از 4 روز اول بیماری)به طوری باشد که نصفی از شکمش را با دانه های متنوع و بقیه با نخود و در آخر با کمی سیر پر شود .

3.سعی کنید از دانه های مقوی استفاده کنید.

نکته:اگر زیاد گندم بدهید ممکن است به بیماری اسهال دچار شود و در نتیجه ضعیفتر شود در کنار گندم از دانه های مقوی همچون شاه دانه.ماش.ملک(گاودانه)استفاده کنید.(این دانه ها نیز به همانند نخود ملایم باشند بهتر است).(چرا سیستم غدایی متنوعی داشته باشد؟برای بدست آوردن انرژی بسیار و مقابله با بیماری)

4.مقدار دادن سیر:در هر وعده غذایی یک دانه سیر را به چهار قسمت تقسیم کنید(اگر دانه سیر کوچک باشد نصف آن دانه را در هر وعده بدهید)دادن یک چهارم در هر وعده کفایت میکند.(چرا سیر؟ چون سیر همواره دارای خواص بسیار زیادی است.مخصوصا برای مقابله و جلوگیری با بعضی از بیماری ها.ضد میکروب است )

زمان غذا دادن:سعی کنید بیشتر در 3 وعده صبح و ظهر و غروب بدهید.

5.باید همیشه شکمش سیر باشد.ضمنا اگر غذا و سیر را بیش از اندازه به کبوتر خود بدهید امکان بالا آوردن کبوتر زیاد است.

6.چگونه وارد کردن نخود و سیر:شما میتوانید 1. دهان کبوتر را باز کنید و سرش را رو به بالا بگیرید و بعد تکها های کوچک سیر و نخود را در درون دهانش بی اندازید.2. میتوانید از گوشه دهان کبوتر(زیر دماق)از لبه دهان غذا را وارد دهنش کنید و مطمئن شوید که غذا بر روی زبانش باشد تا بتواند قورتش دهد

7.آن را در یک جای بزرگ بگذارید تا بتواند برای خود قدم بزند.

8.بیشتر در جلو آفتاب کبوتر را قرار دهید.(اگر آفتاب در ظهر بسیار سوزان است.مدت زمان کمتری کبوتر را در هنگام ظهر در جلو آفتاب قرار دهید.معمولا روزی 4 ساعت خوب است) .وقتی که کبوتر به مدت طولانی در جلو آفتاب بوده باشد نباید آنرا به جای سردی ببرید چون احتمال گرفتگی بدن به خصوص کتفها بالا میرود

9.وقتی که دیدید که دیگر کله اش به کجی نمیزند(که برای تشخیص این کار باید با تجربه باشید) بعد از 2 هفته اش میتوانید قاطی کفترهایتان بگذارید

البته در ابتدای شروع بیماری اگر پرها و دم کبوتر و نیز پرهای دور گردن کبوتر را بکشید چون جریان خون در این مواضع بیشتر می شود به زودتر خوب شدن کبوتر کمک می کند .همچنین برخی باتیغ یک شکاف کم عمق روی سر پرنده ایجاد می کنند ( حجامت سر ) و یا یک شیء داغ بر روی سر پر نده می گذارند .  این موارد به بهبود کبوتر کمک می کند ولی پرنده را کچل می کند .

بعد از چند روز خوب میشود؟

بستگی به مدت زمان دارد اگر شما زود اقدام کنید بهتر است و معمولا بعد از 1 یا 2 ماه خوب میشود(برای احتیاط بیشتر بعد از 1 ماه که مرتبا به او رسیدگی کردید او را در یک جای بزرگ بگذارید چون دیده شده که بعضی از دوستان فکر کردند که دیگر خوب شده و قاطی کفترهای دیگرشان و یا جایی کوچک گذاشته اند و متاسفانه دوباره کفتر این بیماری را گرفته)شما بعد از 2 الی 3 ماه با خاطری جمع آن را در داخل تور خود بگذارید(البته باز هم بستگی به رسیدگی شما به کفترتان دارد)

توجه:اگر کله گیجا کفتر کم باشد بعد از یک ماه و نیم و اگر شدتش متوسط باشد بعد از 3 ماه خوب میشود(اگر تمامه نکات بالا را رعایت کنید ثمره حاصل دسترنج خود را خواهید دید) و اگر هم کله گیجا کفتر خیلی بود بهترین کمک به کفتر خلاص کردن او از این زندگی رنجبارش میباشد که شما با این کار بهترین لطف را در حق او انجام داده اید

من خودم چندین بار با این بیماری مواجه و آن را درمان کرده ام(فقط نکات بالا را رعایت کنید)

بیماری آسم:
علائم: این بیماری تمامی علایم بیماری سرماخوردگی را دارد به اضافه تنفس سخت با دهان باز .گاهی نیز تنفس پرنده همراه با صدا می باشد.
درمان: دو قطره ید خوراکی را در 28 گرم آب نوشیدنی حل کرده و روزی سه مرتبه از آن به پرنده داده شود. جای پرنده باید گرم باشد. میتوان کمی بخار اکالیپتوس نیز در محل اتاق پرنده استفاده نمود اما این بخار نباید زیاد باشد زیرا موجب خفگی پرنده خواهد شد. این درمان باید تا بهبودی کامل پرنده ادامه یابد . با افزایش آثار بهبودی باید درمان نیز با فاصله انجام شود. تغذیه پرنده نیز باید مقوی باشد.

 بیماری نیوکاسل کبوتر:

عامل نیوکاسل:پارامیکسو ویروس.

اشاعه :
• ارتباط مستقیم با ترشحات و بخصوص مدفوع پرندگان درگیر با بیماری .
• غذای آلوده .
• آب آلوده .
• وسایل آلوده .
• محیط و محوطه آلوده .
• لباسهای آلوده افراد مرتبط با پرندگان .
• و......

منابع ویروس :
• ترشحات چرکین از دستگاه تنفسی .
• مدفوع آلوده .
• تمامی قسمتهای لاشه پرنده بیمار .
ویروس این بیماری در خلال دوران بیماری و در دوره ایی محدود و در طول دوران نقاهت میتواند پخش شود .
همچنین برخی از پرندگان قادر هستند که ویروس نیوکاسل را برای مدت یکسال با خود حمل کرده و در محیط پخش کنند .

نحوه بروز بیماری :
بیماری نیوکاسل در بسیاری از کشورهای جهان ، بومی و خاص همان مناطق میباشد . برخی از کشورهای اروپایی نیز برای سالهای دراز عاری از این بیماری کشنده و ویروس هولناک بودند .
دوره بروز این بیماری با توجه به نوع آن بین چهار تا شش روز میباشد .

پیشگیری و کنترل :
باید توجه کرد که این بیماری متاسفانه هیچگونه درمانی ندارد .
اقدامات بهداشتی :
• جداسازی مطلق و شدید در هنگام بروز این بیماری( Isolation ) .
• نابودی تمامی پرندگان مبتلا و همچنین پرندگانی که در معرض ارتباط مستقیم با این بیماری قرار داشته اند .
• ضدعفونی کامل و دقیق محوطه های درگیر و غیر درگیر .
• انهدام درس و صحیح لاشه ها .
• کنترل میزان آفتها در گله .
• پرهیز و اجتناب از تماس با پرندگانی که وضعیت سلامتی مشخصی ندارند .
• کنترل میزان رفت و آمد افراد .
• بهتر است که تمامی طیور موجود در فارم همسن باشند .

اقدامات درمانی :
واکسیناسیون با واکسنهای امولوسیون روغنی و همچنین واکسنهای زنده میتواند بصورت چشمگیری سبب کاهش تلفات در گله های طیور بشود.واکسن B1 زنده و لاتوسا بایستی در آب آشامیدنی محلول شود و یا بصورت اسپری دانه درشت استفاده شود . این واکسنها را گاهی نیز در داخل بینی استفاده می کنند .جوجه های سالم بایستی هرچه زودتر بین روزهای یکم تا چهارم زندگی واکسینه بشوند ، ولی تاخیر در واکسیناسیون اثرات واکسن را در هفته های دوم یا سوم کاهش می دهد .برخی از عفونتها مانند مایکوپلاسما ممکن است واکنش واکسن را شدیدتر کند . در این موارد میتوان از واکسنهای با ویروس کشته شده استفاده کرد .

علائم بالینی: 1-فلجی 2-اسهال سبز 3-پیچ خوردگی گردن به سمت پشت یا در بین پاها

4-کشیدگی گردن به جلو 5-لاغری 6-پرهای ژولیده 7-افسردگی 8-عطسه

9-سرفه

10-آبریزش از چشم و بینی و....

که البته هیچ یک از این علائم اختصاصی نمی باشد.(یعنی ممکن است در بیماریهای دیگر هم دیده شوند.)

ضایعات کالبد گشایی: 1-پرخونی در نای 2-تورم کیسه های هوایی 3-در کبوتران ماده ای که درحال تخمگذاری هستند خونریزی بر روی فولیکولها(زرده ها)

4-فولیکولها در محوطه شکمی(یعنی زرده های در حال شکل گیری در داخل سیستم مجاری تناسلی به داخل شکم نفوذ می کنند)

ضایعات فوق هم غیر اختصاصی هستند.برای تشخیص تفریقی باید کشت ویروسی انجام شود که خیلی هزینه بر است و معمولا هم انجام نگرفته و برای تشخیص بیماری به علائم بالینی و ضایعات کالبد گشایی بسنده می شود.

پیشگیری از بیماری : 1- تعویض لباسها و کفشها هنگام ورود به پشت بام 2-شستن دستها

3-جلوگیری از ورود افراد به پشت بام 4-جلوگیری از ورود پرندگان آزاد پرواز مثل گنجشک به داخل

لانه ها و سایر اقدامات مدیریتی دیگر .

5-ویروس نیوکاسل تا مسافت 1 کیلومتری می تواند توسط باد حمل گردد.

ضدعفونی: بهترین ضد عفونی کننده نور خورشید می باشد.اگر لانه کبوترانتان آفتاب نمی خورد می توانید هر ماهی یکبار توسط ضد عفونی هایی مانند بنزالکونیوم کلراید که بر روی ویروس آنفولانزا هم علاوه بر ویروس نیوکاسل تاثیر خوبی دارداستفاده نمایید و پس از آن برای اطمینان بیشتر می اوانید از ترکیب پرمگنات پتاسیم و فرمالین که موجب تصاعد گاز فرمالدهید می گردد استفاده کنید. که البته با رعایت بهداشت و همچنین اشعه نور خورشید نیازی به اینگونه ضد عفونی کننده های نمی باشد.

نکته مهم : ویروس نیوکاسل تحت سویه های متفاوتی دارد که بنا به شرایط محیطی هر منطقه ای با ایجاد جهش ژنتیکی بوجود آمده اند.

لذا ممکن است واکسنی که برای پیشگیری تزریق می نمایم مثمر ثمر واقع نگردد.در حقیقت باید از واکسنهایی استفاده نمود که حاوی ویروس تخفیف حدت یافته یا کشته همان منطقه باشد.

واکسیناسیون: معمولا برای پیشگیری از ایجاد بیماری نیوکاسل از واکسنهای زنده تخفیف حدت یافته و یا کشته استفاده می گردد.

واکسنهای زنده که در بازار معمولا به ب1 چشمی معروف هستند سریعا تیتر می دهند اما ایمنی آنها کوتاه مدت خواهد بود ولی واکسنهای کشته دیرتر تیتر داده اما ایمنی آن بیشتر می باشد.بطور کلی واکسنهایی که در ایران تولید می شوند باید هر 4 ماه یکمرتبه تکرار شوند زیرا ایمنی آنها حداکثر 4 ماه می باشد. جوجه ای که از تخم خارج می شود در سرم خونی خود دارای آنتی بادی های مادری بر علیه این بیماری می باشد.(البته در صورتی که والدین آن قبلا واکسینه شده و یا بطور طبیعی آلوده شده باشند)حتما مد نظر داشته باشید که تا 5 الی 6 روز بعد از خروج جوجه ها از تخم تحت هیچ شرایطی والدین گرسنه نباشندزیرا در این دوره حساس اگر به جوجه ترشحات چینه دان(که تحت تاثیر هورمون پرولاکتین ایجاد می گردد)نرسیده و گرسنه بماندمولکولهای درشت آنتی بادی مادری شکسته شده و به عنوان منبع انرژی از آنها استفاده می شود و جوجه ها را در همان سنین ابتدایی در معرض ابتلا به بیماری قرار می دهند. واکسنها را بر اساس دزی که بر روی آنها توسط کارخانه سازنده درج گردیده استفاده نمایید.

نیوکاسل فوق حاد:هم اکنون در اکثر نقاط کشور نیوکاسل فوق حادی شایع گردیده که جهت انجام واکسیناسیون و پیشگیری می توانید اعمال زیر را انجام دهید:

اقدام اورژانسی :اگر در گله شما نیوکاسل شایع شده و دامپزشک هم آنرا تایید کرده می توانید واکسن زنده نیوکاسل را با توجه به دز توصیه شده با آب مقطری که از آب شهر تهیه نشده باشد مخلوط کرده و بصورت اسپری بر روی کبوتران انجام دهید.حتما قبل از انجام این کار مطمئن باشید که کبوترانتان دچار بیماریهای تنفسی ناشی از مایکوپلاسما نباشند.پس از انجام اسپری بدلیل تیتر سریع ایمنی لازم در کبوترانی که هنوز بیمار نشده اند ایجاد می گردد اما کبوتران بیمار حتما خواهند مرد.پس می توانید کبوتران بیمار را جداکنید(ولی اگر کبوتران بیمار معدوم شوند بهتر است)پس از واکسیناسیون به این روش حتما شیشه محتوی این واکسنها را سوزانده ویا با مواد ضد عفونی ضدعفونی نمایید ویا اینکه در آفتاب قرار دهید. پس از گذشت 6 تا 7 روز واکسن کشته روغنی را تزریق نمایید.اقدامات جهت پیشگیری و واکسیناسیون:جوجه ها را در سن 5 الی 6 روزگی با واکسن زنده بروش اسپری و یا قطره چشمی واکسینه کنید.اما ممکن است این روش هزینه بر باشد زیرا ویالهای واکسن دارای 1000 دز می باشند.پس می توانید از واکسن کشته روغنی رازی تاکید می کنم واکسن رازی زیرا تیتر نیوکاسل واکسن رازی از واکسنهای دیگر بهتر است و از جهت دیگر سویه ویروس این واکسن به ویروس بیماری نزدیک است.به نظر من از واکسنهای خارجی استفاده نکنید زیرا دارای سویه ای مربوط به همان کشور ها و شرایط اقلیمی مربوط به همان مناطق می باشند.

اقدامات پس از واکسیناسیون :برای 12 ساعت از ویتامینهای محلول در چربی(ویتامین آ- د-ای و کا- بهمراه الکترولیت استفاده کنید و 12 ساعت دیگر هم از ویتامینهای محلول در آب(گروه ویتامینهای ب و ویتامین ث)استفاده نمایید.

بمدت 48 ساعت هم بهتر است از پراندن کبوتران خودداری فرمایید.

 بیماری پارامیکزو ویروسی کبوتر (پاراآنفولانزا) Paramyxo Virus Infection:
 عفونت پارامیکزو ویروسی ، عفونت حادی است که همراه با اسهال و نشانه های عصبی و پیچش گردن می باشد. عامل بیماری ویروس پارامیکزو است که حرارت بر آن تاثیر نموده و ضد عفونی های معمولی آنرا از بین می برد.راههای انتقال عفونت به دو روش مستقیم و غیر مستقیم است. روش انتقال مستقیم عفونت از تماس نزدیک با پرندگان وحشی در هنگام مسابقه (البته در کبوتران مسابقه مسافتی) منتقل می گردد. در روش غیر مستقیم عفونت از راه غذا و آب و لوازم آلوده و از طریق پرندگان حامل بیماری که از خود عوارضی نشان نمی دهند منتقل می گردد.
 
 علائم و نشانه های بیماری:
 اسهال سبز، بی اشتهایی، ژولیدگی پرها و سختی در پرواز، لرزش سر و گردن و در پی آن فلجی بالها و پاها دیده می شود. نسبت آلودگی بر حسب حدت ویروس بین 20? تا 80? بوده و نسبت مرگ و میر ممکن است به 90? نیز برسد.
 آثار بیماری در کالبد گشایی مشخص کننده بیماری نیست.معمولا شاهد خونریزی جدار روده ها-پانکراس و پیش معده همراه با پر خونی ریه ها بزرگ شدن طحال خواهیم بود.
 در آزمایشگاه می توان ویروس را جدا کرده و بر روی جنین تخم مرغ ویا بافت سلولی کشت داد.همچنین می توان با آزمایش سرولوژی وجود پادتن های بیماری را تشخیص داد.
 این بیماری را باید از بیماری سالمونلوز و نیوکاسل جدا دانست. این کار را می توان در آزمایشگاه انجام داد.
 پیشگیری:
 جلوگیری از اخطلاط کبوترها با پرندگان وحشی و رعایت بهداشت جایگاه و لوازم آن.
 از بین بردن لاشه کبوترهای تلف شده در اثر بیماری به روش بهداشتی.
 استفاده از واکسن روغنی تهیه شده از ویروس کشته شده.